ERGONOMIA W GABINECIE LEKARSKIM - PRAKTYCZNE PORADY

Evidence based design (EBD) jako wsparcie procesu terapeutycznego, czyli jak ważna jest ergonomia w gabinecie lekarskim.

Gabinet lekarski czy fizjoterapeutyczny, jego wygląd i układ przestrzenny mają znaczący wpływ na przebieg relacji lekarz – pacjent. Sprzyjające warunki podczas realizacji wizyty – estetyczne wnętrze, odpowiednia powierzchnia, nasycenie i barwa światła, panująca temperatura, dochodzące dźwięki, ustawienie mebli mogą wspierać współpracę lub stanowić przeszkodę w osiągnięciu oczekiwanego efektu terapeutycznego. W oparciu o Evidence based design (EBD) i twarde dowody płynące z przeprowadzonych badań wynika, iż odpowiednie projektowanie budynków medycznych to:

• zwiększenie bezpieczeństwa i komfortu pacjentów,
• redukcja infekcji i błędów medycznych,
• eliminacja zmęczenia personelu medycznego¹.

Dowiedziono, iż odpowiednie zaprojektowanie przestrzeni placówki zdrowotnej: „może w znaczący sposób wpływać na redukcję odczuwalnych przez pacjentów napięć nerwowych, stresu; na poprawę medycznych wyników procesów terapeutycznych; na podniesienie efektywności procesu opieki na chorym; na redukcję odczuwalnych przez personel napięć nerwowych, zmęczenia i stresu; na redukcje kosztów opieki”.²

Aranżacja przestrzeni decyduje o jakości pracy

Optymalna powierzchnia gabinetu lekarskiego powinna wynosić 12 m², a gabinetu lekarza rodzinnego 15 m². Układ mebli powinien być tak rozplanowany, aby była wystarczająca przestrzeń pomiędzy biurkiem lekarskim i kozetką do badań przedmiotowych. Swoboda ruchowa lekarza jest niezbędna do prawidłowego i niezakłóconego przeprowadzenia czynności diagnostycznych oraz do stworzenia atmosfery bezpieczeństwa i zaufania. Kluczowe znaczenie zarówno dla personelu medycznego, jak i samego pacjenta odgrywa wygląd i estetyka pomieszczeń, stąd dobranie kolorów ścian, mebli i wykończenie podłóg zdecyduje o przyjaznym lub zniechęcającym charakterze placówki.  Stworzenie warunków prywatności dla pacjenta stanowi bardzo ważną rolę w procesie terapeutyczno-diagnostycznym. Należy wyeliminować okoliczności, w których pacjent może poczuć zaniepokojenie i dyskomfort w sytuacjach dla niego intymnych. Aranżacja gabinetu musi zatem zagwarantować niezakłócone czynnikami zewnętrznymi spotkanie lekarza z pacjentem.

Biuro lekarskie elementem kluczowym w relacji lekarz – pacjent

Usytuowanie lekarza i pacjenta przy biurku z relacyjnego punktu widzenia jest istotnym elementem prowadzonej diagnozy i terapii.  Jest to miejsce, gdzie odbywa się wywiad lekarski, stawiana jest diagnoza, przekazywane są informacje na temat trudnych problemów medycznych. Konieczne jest zatem zniwelowanie dystansu pomiędzy uczestnikami rozmowy. Z przeprowadzonych badań wynika, iż lekarz i pacjent powinni siedzieć na krzesłach tej samej wysokości, w odległości nie większej niż 90-150 cm, przy blacie biurka nie szerszym niż 80-100 cm. ²

Rekomendowanym miejscem usytuowania lekarza i pacjenta są schodzące się do rogu krawędzie biurka, co przedstawia rysunek poniżej:

Taki układ pozwala między innymi na:

• łatwiejsze nawiązanie kontaktu z pacjentem,
• utrzymanie kontaktu wzrokowego,
• aktywne słuchanie pacjenta (np. poprzez pochylenie się),
• obserwację zachowania pacjenta, jego reakcję,
• bycie bardziej słyszalnym.

Powyższe umiejscowienie partnerów procesu terapeutycznego jest propozycją, którą można rozważyć. Oczywiście nie są to bezwzględne reguły, ponieważ wiele zależy od specjalizacji lekarza i jego elastyczności oraz swobody, z jaką czuje się w swoim miejscu pracy. Należy jednak pamiętać, iż wygląd gabinetu lekarskiego tworzy wizerunek samego lekarza, dlatego powinien spełniać kryteria najwyższej jakości, a elementy zakłócające powodzenie terapii należy usunąć.  

Źródła:

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24763445

Relacja lekarz – pacjent. Zrozumienie i współpraca, red.: Andrzej Steciwko, Jarosław Barański

Przypisy:

1. https://www.healthdesign.org/sites/default/files/Malkin_CH1.pdf
2. Jarosław Barański, Andrzej Steciwko, Rola gabinetu lekarskiego w budowaniu relacji lekarz-pacjent w: Relacja lekarz – pacjent. Zrozumienie i współpraca, red.: Andrzej Steciwko, Jarosław Barański