Garść ciekawostek o stomatologii

Stomatologia jak każda dziedzina nauki niesie ze sobą dużo niespodzianek i zaskakujących faktów. Dzisiejsi stomatolodzy mogą korzystać z profesjonalnych modułów dentystycznych[1], jednak w przeszłości wielu z nich nie miało żadnego wykształcenia.
Choć może wydawać się to nieprawdopodobne, okazuje się, że rzeczy, które mogłyby nas zaskoczyć w stomatologii jest jeszcze mnóstwo.

Nie zawsze piękny, biały uśmiech

Chociaż obecnie biały, równy uśmiech jest synonimem piękna, nie zawsze tak było. Niegdyś upodobania stomatologiczne były różne a świadczyć o tym może to, że…

• W Japonii barwiono zęby na czarno podczas ceremonii nazywanej ohaguro (ceremonii barwienia zębów na czarno w okresie Meiji)[1]. Do roztworu żelaza w kwasie octowym dodawano taminę oraz sproszkowane żołędzie, co nadawało uzębieniu intensywny, czarny kolor. Śnieżnobiałe zęby kojarzone były z agresywnością i instynktami zwierzęcymi.
• W Australii, Afryce oraz Ameryce Południowej panował zwyczaj piłowania i wybijania przednich zębów. Zabiegom tym podlegali głównie młodzi chłopcy, których zęby piłowano kamieniami podczas ceremonii inicjacji, aż do uzyskania zaostrzonego, trójkątnego kształtu.
• Majowie ozdabiali swoje zęby drobinkami turkusu, jadeitu i hematytu, stając się jednocześnie prekursorami stomatologii estetycznej. Tak ozdobione zęby świadczyły
  o wysokim statusie społecznym[2].
• Chińczycy nosili w ustach płytki złota, które współcześnie pełnią role licówek. Chcieli
  w ten sposób poprawić wygląd tych zębów, na których piętno odcisnął już czas
  (oraz niekoniecznie dobra higiena jamy ustnej).[3]

Pasta do zębów nie od zawsze była miętowa[4]

Pasta do zębów ma swoją własną historię, długą, interesującą i jeszcze bardziej zaskakującą. Okazuje się, że w przeszłości każdy miał swoją recepturę na pastę do zębów, jak i wyrabiał ją względem swojego sposobu:

• Starożytni Persowie i Rzymianie do czyszczenia zębów używali drobno zmielonego poroża zwierząt lub muszli ślimaków. Te dwie proszkowate masy mieszano z ludzkim moczem, posiadającym antybakteryjny amoniak. Aby zminimalizować brzydki zapach, do całości dodawano odrobinę mięty i ziół.
• Pierwsza szczoteczka do zębów (o kształcie, jaki znamy dziś) została wynaleziona w XVIII wieku w Anglii. Wcześniej do mycia zębów służyły palce, gałązki, a nawet kości zwierząt.
• Pierwsze pasty do zębów sprzedawano w szklanych słojach. Pierwszą firmą, jaka sprzedała pastę była amerykańska Colgate&Company w 1896 roku. Dopiero w XX wieku pasty weszły do regularnej sprzedaży.
• Fluor został odkryty przez młodego amerykańskiego stomatologa, który zaobserwował, że w jednym z miasteczek w Colorado mieszkańcy rzadziej chorują na próchnicę, wiążąc to z podwyższonym stężeniem fluoru w wodzie.

Dentysta niekoniecznie z wykształcenia[5]

• Zarówno na Starym Kontynencie, jak i w Stanach Zjednoczonych stomatologię uznano za odrębną dziedzinę nauki dopiero w XIX wieku. Wcześniej leczeniem zębów zajmowali się lekarze ogólni lub osoby bez medycznego wykształcenia – między innymi kowale czy cyrulicy.
• W Egipcie i w Chinach mężczyźni aspirujący do bycia stomatologami musieli najpierw odbyć kilkuletni kurs i zakończyć go egzaminem, by otrzymać kwalifikację. Pierwszym znanym stomatologiem był Hesi-Ra.
• Zawód „wędrownego wyrywacza zębów” był dawniej bardzo popularnym zajęciem, dziedziczonym z ojca na syna. Co ciekawe owi „wyrywacze” najczęściej nie posiadali żadnej medycznej wiedzy.
• Dawniej popularny był pogląd, ażeby chory ząb usuwać palcami, dlatego też osoby
  z tego zawodu ćwiczyły wyrywanie zębów na kołkach wbitych w deskę (Chiny), zwłokach (Mezopotamia) czy martwych zwierzętach (Indie).

Wróżka Zębuszka…?

Chociaż obecnie Wróżka Zębuszka kojarzy nam się ze słodkim skrzatem, wkładającym dzieciom pod poduszki pieniążki, nie zawsze tak było. Wikingowie wierzyli, że jeżeli Wróżka wejdzie w posiadanie ludzkich włosów, zębów lub paznokci, odbierze im duszę. Dlatego też uprzednio obdarowywali dzieci monetami, aby bardziej roztropnie pilnowały, by nie zgubić swoich zębów[6].