Borelioza: jak zapobiec chorobie przenoszonej przez kleszcze? 3 ważne zasady

Borelioza jest poważną chorobą, której objawy są bardzo różnorodne, może prowadzić do groźnych komplikacji. Wczesna diagnoza i leczenie są kluczowe, aby zapobiec przewlekłym problemom zdrowotnym. Z kolei profilaktyka, w tym unikanie ukąszeń i szybkie usuwanie kleszczy jest najważniejszym krokiem w zapobieganiu zakażeniu. O czym warto jeszcze wiedzieć o chorobie przenoszonej przez kleszcze? Odpowiedź w artykule. 

Borelioza. Objawy choroby przenoszonej przez kleszcze

Borelioza, znana również jako choroba z Lyme, to zakaźna choroba wywoływana przez bakterię Borrelia burgdorferi, przenoszoną na ludzi przez ukąszenie zakażonego kleszcza z rodzaju Ixodes. Jest to najczęstsza choroba przenoszona przez kleszcze na półkuli północnej, szczególnie w Ameryce Północnej i Europie.

Objawy boreliozy:

Borelioza może przebiegać w trzech stadiach: wczesnym (miejscowym), wczesnym rozsianym i późnym (przewlekłym). Objawy mogą się różnić w zależności od stadium choroby.

1. Wczesne stadium (miejscowe):

• Rumień wędrujący: charakterystyczna wysypka w kształcie tarczy, która pojawia się w miejscu ukąszenia kleszcza. Może mieć centralne przejaśnienie.
• Objawy grypopodobne: gorączka, dreszcze, bóle głowy, zmęczenie, bóle mięśni i stawów.

2. Wczesne stadium rozsiane:

• Wielokrotne rumienie wędrujące: może pojawić się więcej niż jeden rumień wędrujący.
• Objawy neurologiczne: zapalenie opon mózgowych, porażenie nerwu twarzowego (paraliż Bella), neuropatie obwodowe.
• Objawy kardiologiczne: blok przedsionkowo-komorowy, zapalenie mięśnia sercowego (bardzo rzadko).

3. Późne stadium (przewlekłe):

• Artretyzm: nawracające epizody zapalenia stawów, zwłaszcza kolan.
• Przewlekłe objawy neurologiczne: polineuropatia, encefalopatia (problemy z pamięcią, koncentracją), zaburzenia snu.

Diagnostyka i leczenie boreliozy

Wstępna diagnoza choroby często opiera się na wywiadzie i objawach klinicznych, zwłaszcza obecności rumienia wędrującego. Wykonywane są również testy serologiczne:

• Test ELISA: wykrywanie przeciwciał przeciwko Borrelia burgdorferi. To test przesiewowy.
• Western Blot: test potwierdzający, stosowany po dodatnim wyniku ELISA.

Leczenie boreliozy jest skuteczne, jeśli jest rozpoczęte we wczesnym stadium choroby. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie objawów i zastosowanie odpowiednich antybiotyków doustnych i dożylnych w ciężkich przypadkach (zaawansowane objawy neurologiczne czy kardiologiczne).

Regularne monitorowanie stanu zdrowia i dostosowanie terapii w zależności od postępów choroby są niezbędne, aby zapobiec długoterminowym komplikacjom.

Profilaktyka boreliozy w trzech punktach

Zapobieganie boreliozie wymaga zastosowania różnych strategii, aby zminimalizować ryzyko ukąszenia przez kleszcza. Kluczowe jest unikanie siedlisk kleszczy, stosowanie odpowiednich środków ochronnych, regularne sprawdzanie ciała po ekspozycji oraz szybkie i prawidłowe usuwanie kleszczy. Istotna jest również świadomość wczesnych objawów boreliozy, takich jak rumień wędrujący i objawy grypopodobne, aby szybko zareagować i skonsultować się z lekarzem.

1. Unikanie ukąszeń kleszczy

a. Odpowiednia odzież:

• Noszenie długich rękawów i długich spodni: zakładanie ubrań, które zakrywają jak najwięcej skóry.
• Jasne ubrania: noszenie jasnych ubrań, na których kleszcze są łatwiej widoczne.
• Pełne obuwie i skarpetki: zakładanie pełnych butów i wciąganie skarpet na spodnie, aby kleszcze miały utrudniony dostęp do skóry.

b. Stosowanie repelentów:

• Repelenty zawierające DEET: stosowanie środków odstraszających owady z DEET na skórę i odzież.
• Permetryna: stosowanie permetryny na ubrania i sprzęt (namioty, plecaki).
• Naturalne repelenty: olejki eteryczne, takie jak olejek eukaliptusowy, cytrynowy, lawendowy, mogą mieć właściwości odstraszające.

2. Unikanie siedlisk kleszczy

a. Ograniczanie ekspozycji:

• Unikanie wysokiej trawy i zarośli: kleszcze często występują w wysokiej trawie, zaroślach i lesie.
• Poruszanie się po wyznaczonych ścieżkach.

b. Ogród i teren wokół domu:

• Regularne koszenie trawnika: krótkie trawniki zmniejszają miejsca, gdzie mogą ukrywać się kleszcze.
• Usuwanie stosów liści, ściółki i innych resztek organicznych, które mogą stanowić schronienie dla kleszczy.
• Stworzenie bariery z żwiru lub drewna między trawnikiem a obszarami leśnymi może ograniczyć migrację kleszczy do ogrodu.

3. Sprawdzanie ciała i usuwanie kleszczy

a. Regularne sprawdzanie ciała:

• Kontrola po powrocie do domu: dokładne sprawdzanie całego ciała po powrocie z obszarów, gdzie mogą występować kleszcze. Szczególną uwagę zwracaj na nogi, pachwiny, pachy, kark i skórę za uszami.
• Pranie ubrań w wysokiej temperaturze.

b. Szybkie i prawidłowe usuwanie kleszczy:

• Używaj pęsety z cienkimi końcówkami, aby uchwycić kleszcza jak najbliżej skóry.
• Delikatnie, ale zdecydowanie wyciągaj kleszcza, nie kręcąc nim ani nie szarpiąc, aby uniknąć pozostawienia części ciała kleszcza w skórze.
•  Po usunięciu kleszcza, dokładnie umyj miejsce ukąszenia mydłem i wodą, a następnie zastosuj środek dezynfekujący.