Jak rozpoznać pierwsze objawy cukrzycy ciążowej?

Czym jest cukrzyca ciążowa i dlaczego się pojawia?

Cukrzyca ciążowa to rodzaj zaburzenia gospodarki węglowodanowej, które pojawia się wyłącznie w okresie ciąży – najczęściej między 24. a 28. tygodniem. W wyniku działania hormonów łożyskowych (m.in. laktogenu łożyskowego, estrogenów, progesteronu), wzrasta insulinooporność organizmu, co może prowadzić do podwyższenia poziomu glukozy we krwi. U zdrowych kobiet trzustka zwiększa wydzielanie insuliny, by zrekompensować ten efekt, ale u części ciężarnych mechanizm ten zawodzi – i wtedy rozwija się cukrzyca ciążowa.

Zaburzenie to może dotknąć kobiety, które przed ciążą nie miały żadnych problemów z poziomem cukru. Do czynników ryzyka należą: wiek powyżej 35 lat, nadwaga lub otyłość, występowanie cukrzycy typu 2 w rodzinie, zespół policystycznych jajników (PCOS), nadciśnienie tętnicze oraz wcześniejsze urodzenie dziecka o masie powyżej 4 kg. Ryzyko zwiększa się również, jeśli w poprzednich ciążach wystąpiła już cukrzyca ciążowa.

Nieleczona cukrzyca ciążowa może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Może powodować makrosomię płodu (czyli zbyt dużą masę urodzeniową), zwiększając ryzyko trudnego porodu, konieczności cesarskiego cięcia czy urazów okołoporodowych. U dziecka może wystąpić też niedocukrzenie po porodzie oraz zwiększona podatność na rozwój otyłości lub cukrzycy typu 2 w późniejszym życiu.

Najczęstsze objawy cukrzycy ciążowej

Cukrzyca ciążowa często rozwija się skrycie, bez wyraźnych objawów, dlatego tak ważne są regularne badania kontrolne poziomu glukozy we krwi. Mimo tego, u niektórych kobiet mogą pojawić się subtelne symptomy, które warto znać i traktować z uwagą. Do najczęstszych należą:

• nadmierne pragnienie,
• częste oddawanie moczu,
• wzmożone uczucie senności i zmęczenia,
• suchość w ustach,
• częste infekcje intymne – zwłaszcza grzybicze lub dróg moczowych.

U niektórych kobiet może pojawić się również nieuzasadniony przyrost masy ciała, uczucie rozdrażnienia, spadki energii czy tzw. „mgła mózgowa”, czyli problemy z koncentracją i pamięcią. Problem polega na tym, że wiele z tych objawów może być mylnie uznanych za naturalne skutki zmian hormonalnych w ciąży.

Dlatego warto zachować czujność i zgłaszać wszelkie niepokojące objawy lekarzowi prowadzącemu. Najbardziej miarodajnym badaniem w kierunku wykrycia cukrzycy ciążowej jest tzw. test obciążenia glukozą (OGTT), który wykonuje się standardowo między 24. a 28. tygodniem ciąży. W przypadku grupy ryzyka, test może być zlecony wcześniej.

Diagnostyka i leczenie cukrzycy ciążowej

W przypadku podejrzenia cukrzycy ciążowej kluczowa jest szybka i trafna diagnostyka. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom telemedycznym wiele etapów diagnostycznych i terapeutycznych można dziś przeprowadzić online – bez konieczności długiego oczekiwania na wizytę stacjonarną. Teleporada umożliwia kontakt z lekarzem ginekologiem, internistą lub diabetologiem, który – na podstawie wyników badań – może zlecić dodatkowe testy, zinterpretować rezultaty OGTT i zaproponować dalsze postępowanie.

Leczenie cukrzycy ciążowej w większości przypadków polega na zmianie stylu życia – wprowadzeniu odpowiedniej diety o niskim indeksie glikemicznym oraz regularnej, umiarkowanej aktywności fizycznej (np. spacery, joga dla ciężarnych). U części kobiet konieczne może być zastosowanie insuliny, jednak decyzję o jej wdrożeniu podejmuje lekarz na podstawie monitorowanych wartości glikemii. Podczas leczenia ogromne znaczenie ma regularna kontrola poziomu cukru, prowadzenie dzienniczka glikemii oraz stały kontakt z lekarzem.