Nowoczesne metody diagnozowania chorób oczu – jakich badań możesz się spodziewać u okulisty?

Wziernikowanie dna oka

Jednym z podstawowych badań okulistycznych jest tak zwane wziernikowanie dna oka. Wykonuje się je, aby ocenić stan zdrowia siatkówki, ciała szklistego lub nerwu wzrokowego lub wykryć potencjalne choroby. 

Najpopularniejszą techniką tego badania jest wziernikowanie bezpośrednie. Polega ono na zastosowaniu specjalnego urządzenia - oftalmoskopu wyposażonego w światło umożliwiające sprawdzenie poszczególnych struktur oka. Światło ogniskuje na konkretnym fragmencie, co umożliwia uzyskanie wyrazistego obrazu i oszacowanie ewentualnych zmian chorobowych. Urządzenie jest niewielkie, a pozyskiwany obraz powiększony i klarowny. 

Badanie w lampie szczelinowej

Badanie w lampie szczelinowej znane jest również jako biomikroskopia. To badanie umożliwia rozpoznanie zmian w strukturze oka, oszacowanie ich wielkości i lokalizacji.

Podczas badania pacjent ma opartą głowę na podpórce, a lekarz okulista za pomocą urządzenia o silnym źródle światła obserwuje oko w dużym powiększeniu- nawet 40 krotnym. Za pomocą tego urządzenia można obserwować zarówno przedni odcinek oka: powieki, spojówkę, rogówkę, tęczówkę czy soczewkę jak i dno oka: siatkówkę z plamką żółtą, tarczę nerwu wzrokowego, czy ciało szkliste.  

Przed przystąpieniem do badania lekarz może zastosować krople rozszerzające źrenicę, aby uzyskać jak najbardziej widoczny i dokładny obraz obserwowanych struktur oka.

Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego

Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego to badanie określane jako tonometria. Aby je wykonać, pacjent powinien być zrelaksowany, nie wstrzymywać oddechu i nie zaciskać powiek. To badanie przeprowadza się u osób, u których zachodzi podejrzenie występowania jaskry, czy nadciśnienia ocznego.

Istotą badania jest pomiar ugięcia rogówki celem oceny wielkości ciśnienia w środku oka. Istnieje co najmniej kilka możliwości wykonania całej procedury. Najczęściej do tego celu wykorzystuje się tonometrię bezkontaktową lub tonometrię aplanacyjną. Przy metodzie bezkontaktowej nic nie dotyka bezpośrednio oka, a do ugięcia rogówki wykorzystuje się podmuch powietrza. W tonometrii aplanacyjnej zwanej tonometrią Goldmana do znieczulonego oka przykłada się specjalny pryzmat i w lampie szczelinowej obserwuje spłaszczenie rogówki. 

Badanie OCT 

Optyczna koherentna tomografia to zaawansowane badanie służące do diagnostyki wielu chorób oka. Podczas badania pacjent ma opartą głowę i obserwuje punkt świetlny. Urządzenie emituje skupioną wiązkę światła, która warstwa po warstwie skanuje badany obszar - najczęściej siatkówkę oka. Urządzenie analizuje w jaki sposób światło w oku jest odbijane i załamywane i na tej podstawie tworzy wysokiej jakości cyfrowy obraz siatkówki lub innego aktualnie badanego obszaru. Lekarz na podstawie tego badania może diagnozować wiele chorób oka jak np. zmiany w plamce żółtej, jaskra, a także śledzić postęp choroby.  

USG oka,  

Badanie ultrasonograficzne, polega na wykorzystaniu fali ultradźwiękowej o odpowiedniej częstotliwości. Ultradźwięki wysyłane przez urządzenie przenikają przez struktury gałek ocznych, co umożliwia zbadanie oka nawet jeśli rogówka lub soczewka oka są zmętniałe i można w inny sposób ocenić stanu zdrowia we wnętrzu oka. Badanie jest bezbolesne i można je przeprowadzić nawet u pacjentów z dużymi problemami chorobowymi, bo nie wymaga wyraźnego widzenia. Na jego podstawie lekarz może diagnozować poważne choroby takie jak odwarstwienie siatkówki. 

Topografia rogówki 

Jest to badanie mające na celu zobrazowanie rogówki. Podczas badania pacjent patrzy kilka sekund w jedno miejsce a urządzenie skanuje rogówkę. Na podstawie badania tworzone są tak zwane mapy rogówki odzwierciedlające m.in. jej grubość czy krzywiznę. Badanie pomaga lekarzowi w diagnostyce takich chorób jak stożek rogówki czy obrazowaniu blizn. Jest niezbędne przy planowaniu zabiegów korekcji wad wzroku. 

Tomografia komputerowa 

Tomografia komputerowa wykonywana jest u pacjentów, u których zachodzi podejrzenie występowania zmian w obrębie oczodołu, jak złamania, naciekanie kości, czy ich pęknięcia. Jest to także procedura, która ułatwia wykrycie ciał obcych w oczodole, zmian zapalnych, patologii w obrębie tkanek miękkich, czy guzów oczodołu.

Radiogram oczodołu

RTG oczodołu jest badaniem rentgenowskim, które ułatwia zdiagnozowanie zmian pourazowych narządu wzroku, stanów zapalnych oczodołu, zwapnień i ciał obcych. Ta procedura jest przeprowadzana z zastosowaniem specjalnego urządzenia, które umożliwia wykonanie projekcji głowy pacjenta z różnych perspektyw. Przeważnie całe badanie nie zajmuje dłużej niż kwadrans. Należy jednak mieć na uwadze, że umożliwia wykrycie ciał obcych tylko w sytuacji, gdy cechują się one dużym poziomem wchłanialności promieni rentgenowskich.

Nowoczesne metody diagnostyczne i stosowany w trakcie ich przeprowadzania sprzęt umożliwia w wielu przypadkach szczegółową ocenę kondycji zdrowotnej narządu wzroku i wykrycie ewentualnych zmian chorobowych. To z kolei ułatwia wprowadzenie szybkiego i sprecyzowanego planu leczenia.
 

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/68624,wziernikowanie-dna-oka-oftalmoskopia

https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/68605,badanie-w-lampie-szczelinowej-biomikroskopia

https://www.researchgate.net/profile/Sylwia-Kropacz-Sobkowiak/publication/322959737_Lampa_szczelinowa_cz1/links/5a79c1a2aca2722e4df4cf1f/Lampa-szczelinowa-cz1.pdf

https://www.researchgate.net/profile/Sylwia-Kropacz-Sobkowiak/publication/323219651_Lampa_szczelinowa_czII/links/5a86bcd3a6fdcc6b1a36e1c0/Lampa-szczelinowa-czII.pdf

https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/68650,badanie-cisnienia-wewnatrzgalkowego-tonometria

https://journalsmededu.pl/index.php/ophthatherapy/article/view/634/586

https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/85652,tomografia-komputerowa-i-rezonans-magnetyczny-w-okulistyce

https://www.termedia.pl/Clinical-characteristics-of-penetrating-ocular-injuries-with-intraocular-foreign-body-Part-II-Diagnostics-and-treatment,124,48596,0,1.html

https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/85643,rtg-oczodolu