Witamina D dla dzieci - wszystko, co warto wiedzieć

Witamina D jest jedną z najważniejszych witamin, odgrywającą istotną rolę w rozwoju organizmu dziecka. Jest niezbędna dla prawidłowego wzrostu, budowy kości, a także kształtowania się odporności. Kiedy warto wdrożyć jej suplementację? W jakiej ilości powinno podawać się witaminę D dzieciom?

Czym jest witamina D?

Witamina D to ogólne określenie, pod którym kryje się kilka związków o podobnej do siebie budowie chemicznej. Do najczęściej wymienianych zalicza się ergokalcyferol (D2) i cholekalcyferol (D3). Oba z nich to tzw. prohormony, które nie są aktywne biologicznie i dopiero w ludzkim organizmie, a konkretnie wątrobie, ulegają metabolizmowi do innych substancji: 5-hydroksykalcyferolu i 25-hydroksycholekalcyferolu.

Obie te substancje przetwarzane są do aktywnych biologicznie postaci witaminy D. Zarówno D2 jak i D3 mogą być dostarczane do naszego organizmu wraz z jedzeniem, ale o wiele bardziej efektywnym sposobem wytwarzania witaminy D jest jej samodzielnie produkowanie przez organizm. Dzieje się to pod wpływem działania promieni słonecznych na skórę.

Jednak w polskich warunkach klimatycznych oraz przy obecnym trybie życia, ekspozycja na słońce jest bardzo ograniczona. Szacuje się, że optymalną ilość witaminy D wytwarza się eksponując skórę ok. 20-30 minut dziennie na słońce. Zaleca się, aby odsłonięte było co najmniej 30-40 procent ciała (czyli na przykład całe przedramiona i uda).

Jak łatwo sobie wyobrazić, w okresie jesienno-zimowym nie zapewniamy sobie optymalnej ilości czasu na słońcu. Dlatego wskazane jest suplementowanie witaminy D - zarówno u dorosłych, jak i dzieci.

Dlaczego witamina D jest istotna w rozwoju dzieci?

Witamina D dla dzieci wpływa na budowę układu kostnego - odpowiada za prawidłowy rozwój i mineralizację kości, zwiększając ich odporność. Reguluje również gospodarkę wapniowo-fosforanową oraz działanie układu odpornościowego.

Witamina D ma zdolność do obniżania poziomu cytokin prozapalnych, zmniejszając reakcje zapalne organizmu, chroni serce i układ neurologiczny, dodatkowo zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworów i cukrzycy wieku dziecięcego.

Niedobór witaminy D może skutkować krzywicą, wtórną nadczynnością przytarczycy, zmianami kostnymi, a w skrajnych przypadkach nawet głębokimi zmianami w układzie krwionośnym. Niemowlęta, u których stwierdzono niedobory witaminy D miały problemy ze zrastaniem się ciemiączka, opóźnione ząbkowanie, a ich rozwój fizyczny następował w niezadowalającym tempie.

Czy można przedawkować witaminę D?

Warto wiedzieć, że nie tylko niedobór, ale również nadmiar witaminy D może być szkodliwy dla orgniazmu. Zbyt duże dawki witaminy D mogą skutkować powstawaniem złogów wapnia, niewydolnością narządów, rozwojem miażdżycy, a także zaburzeniami wzrostu.

Nie da się przedawkować witaminy D jedynie z przebywania na słońcu, ale zażywając nadmierne ilości suplementów. Aby oznaczyć poziom witaminy należy udać się do laboratorium: badanie jest proste, odbywa się z pobranej krwi żylnej, a wyniki dostępne są w ciągu doby. Cena badania zaczyna się od 60 złotych.

Suplementacja witaminy D u dzieci - zalecenia specjalistów

Najnowsze zasady suplementacji witaminy D pochodzą z 2018 roku. Zgodnie z nimi:

• noworodkom urodzonym przedwcześnie <32 tc zaleca się suplementację witaminy D w dawce 800IU/dobę
• noworodkom urodzonym przedwcześnie 33-36 tc zaeca się suplementację witaminy D w dawce 400IU/dobę niezależnie od sposobu karmienia
• noworodkom urodzonym o czasie i niemowlętom zaleca się suplementację witaminy D w dawce 400IU/dobę niezależnie od sposobu karmienia w pierwszym półroczu życia oraz suplementację w dawce 400-600IU/dobę zależnie od sposobu karmienia w drugim półroczu życia
• dzieciom w wieku 1-10 lat zaleca się suplementację witaminy D w dawce 600-1000IU/dobę zależnie od masy ciała i podaży witaminy D wraz z dietą w okresie od września do października – jeżeli występuje właściwa i odpowiednia ekspozycja na słońce w miesiącach wiosenno-letnich. Dzieciom z otyłością zależnie od stopnia otyłości zaleca się suplementację w dawce 1600-4000IU/dobę
• młodzieży w wieku 11-18 lat zaleca się suplementację witaminy D w dawce 800-2000IU/dobę zależnie od masy ciała i podaży witaminy D wraz z dietą w okresie od września do października – jeżeli występuje właściwa i odpowiednia ekspozycja na słońce w miesiącach wiosenno-letnich. U młodzieży z otyłością, w zależności od stopnia otyłości, należy podawać witaminę D w dawce 1600-4000IU/dobę.
   

Jak wybrać najlepszy preparat z witaminą D?

Specjaliści zalecają, aby przed rozpoczęciem suplementacji witaminy D wykonać oznaczenie stężenia tej witaminy we krwi, a następnie dobrać odpowiednią dawkę w konsultacji z lekarzem.

Apteczne preparaty dostępne są w różnorodnych formach: począwszy od kropli, poprzez kapsułki z płynem, na tabletkach kończąc. Tabletki są wskazane dla dzieci starszych i młodzieży, u dzieci młodszych najlepiej podawać witaminę D w płynie np. wraz z produktem spożywczym. Suplementy z witaminą D mogą mieć pojedynczy skład lub złożony - w tym drugim przypadku posiadają jeszcze substancje czynne.