Recepty na nowych zasadach. Czego dotyczą zmiany?

Od sierpnia 2023 roku weszły w życie nowe przepisy prawne, które dotyczą zarówno pacjentów, jak i lekarzy. Chodzi oczywiście o nowe zasady wystawiania recept na leki psychotropowe, środki odurzające i prekursory kategorii 1 (substancje chemiczne posiadające potencjalne zastosowanie przy produkcji narkotyków). Co się zmieniło?

Recepty na leki psychotropowe i środki odurzające. Konieczna jest konsultacja

Rozporządzenie ministra zdrowia z 12 lipca 2023 r. w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje wskazuje, że na preparaty zawierające środki odurzające, a także substancje psychotropowe można wystawić do trzech recept na następujące po sobie okresy stosowania nieprzekraczające łącznie terminu 90 dni ich zażywania.

Zgodnie z nowymi przepisami lekarz przed wystawieniem recepty na leki psychotropowe i środki odurzające musi przeprowadzić badanie przedmiotowe pacjenta i ocenić wpływ leków na dobrostan pacjenta.

Pamiętajmy, że konsultacja to obowiązkowa rozmowa z pacjentem na temat jego stanu zdrowia, stanu psychicznego oraz wywiad na temat zażywanych leków. Zasada ta nie dotyczy przepisywania recept w ramach kontynuacji leczenia, jeśli nie upłynęły 3 miesiące od ostatniej wizyty u lekarza i badania pacjenta. Informacja, o tym, że wskazany okres nie został przekroczony, będzie zamieszczana w dokumentacji medycznej pacjenta - wyjaśniają przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia.

Każdorazowe wystawienie kolejnej recepty na środki odurzające i leki psychotropowe  zobowiązuje lekarza do kontroli ilości i rodzaju leków przepisanych pacjentów  w przeszłości. Medyk może tego dokonać z wykorzystaniem Internetowego Konta Pacjenta (IKP), systemu gabinetowego bądź wywiadu lekarskiego. Te ostatnie dotyczą pacjentów niezalogowanych w IKP. Niezbędne jest odnotowanie tego faktu w dokumentacji medycznej pacjenta wraz z bieżącymi wskazaniami medycznymi.

Placówki podstawowej opieki zdrowotnej a nowe zasady wystawiania recept

Obowiązujące od 2 sierpnia nowe regulacje związane z wystawianiem recept na środki odurzające i leki psychotropowe nie obowiązują lekarzy świadczących swoje usługi medyczne w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej, do których zapisani są pacjenci. Zgodnie z wykładnią ustawodawcy lekarze ci sprawują stałą i systematyczną opiekę zdrowotną nad pacjentem i mają bieżący dostęp do ich historii leczenia.

Lekarze ci sprawują bowiem stałą i długofalową opiekę nad pacjentem i znają ich historię leczenia - wyjaśnia Ministerstwo Zdrowia.

E-recepta. Nowe możliwości realizacji

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Maciej Miłkowski zadeklarował wprowadzenie kolejnych zmian, tym razem dotyczących e-recept. Znacznym ułatwieniem dla pacjenta ma być możliwość kontynuacji realizacji e-recepty w różnych aptekach.

Dotychczas pacjenci nie mieli dostępu do tej usługi. Ministerstwo tłumaczyło to trudnościami informatycznymi. Wiceminister zapowiada w tym temacie rychłe zmiany.

Nowe zasady wystawiania recept. System nie był na to przygotowany

Niestety zmiany wprowadzone przez Ministerstwo Zdrowia wywołały wiele trudności i sparaliżowały pracę gabinetów lekarskich, a niefrasobliwe wypowiedzi ministra zdrowia Adama Niedzielskiego, który ujawnił zdarzenie medyczne podając imię i nazwisko lekarza, którego to dotyczyło, w konsekwencji doprowadziły do jego dymisji.

Niezadowolenie lekarzy poparło również Polskie Towarzystwo Psychiatryczne:

Napływają do PTP informacje od lekarzy psychiatrów o ich trudnościach z wystawianiem recept na leki psychotropowe (uspokajające oraz nasenne), odurzające (głównie opioidowe leki przeciwbólowe) oraz psychostymulujące (tu głównie preparaty z metylofenidatem stosowanym w leczeniu ADHD). Procedura weryfikacji dotychczasowego leczenia zajmuje dużo czasu, a w niektórych przypadkach nie jest skuteczna - część pacjentów mających konta w IKP nie jest przygotowana na jej zastosowanie - czytamy w stanowisku PTP.

Jednocześnie w tym samym dokumencie pojawiła się wola współpracy nad modyfikacją tego rozwiązania:

Deklarujemy chęć pracy nad modyfikacją tego rozwiązania, gdyż stanowi istotny krok w profilaktyce i leczeniu uzależnień od substancji psychoaktywnych. W załączniku prezentujemy propozycje rozwiązania tej kwestii, które pojawiły się w trakcie dyskusji wśród ekspertów PTP.

Do tego czasu jednak Polskie Towarzystwo Psychiatryczne rekomenduje wyłączenie przepisów wprowadzonych Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 12 lipca 2023:

(...) i uruchomienie ponownie gdy projekt zostanie dopracowany oraz wdrożony i przetestowany przez producentów systemów elektronicznej dokumentacji medycznej, a lekarze będą poinformowani o procedurze weryfikacji dotychczasowej farmakoterapii oraz skutecznym sposobie przepisywania leków określonych w ww. Rozporządzeniu - czytamy w stanowisku PTP.