Zespół Aspergera – objawy, diagnoza i leczenie

Zespół Aspergera jest zaburzeniem ze spektrum autyzmu, które w 80 proc. przypadków dotyka płci męskiej, a objawy zauważalne są już w dzieciństwie. Symptomy dostrzega się m.in. w kontaktach interpersonalnych, w tym komunikacji z innymi osobami. Jakie są inne objawy zespołu Aspergera, w jaki sposób można go zdiagnozować, a także jak przebiega terapia?

Definicja zespołu Aspergera

Zespół Aspergera to zaburzenie w rozwoju oraz funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego, które klasyfikowane jest w spektrum autyzmu. Osoby z takim zaburzeniem inaczej postrzegają świat oraz mają większe trudności z przystosowywaniem się do norm i zachowań. Nie jest to jednak choroba i nie może być tak traktowana, bowiem często przyczynia się to do stygmatyzacji osób z zespołem Aspergera.

Choć objawy tego zaburzenia pojawiają się już u małych dzieci, to rodzice często ich nie dostrzegają. Dopiero w momencie wejścia w wiek szkolny uwypuklają się pierwsze problemy, głównie w kontaktach z rówieśnikami.

Najczęstsze objawy zespołu Aspergera

Wzorce zachowania w przypadku osób z zespołem Aspergera nigdy nie są takie same i skala nasilenia objawów różni się w zależności od przypadku. Wśród najczęściej występujących symptomów wskazuje się na:

• unikanie kontaktu z rówieśnikami,
• brak empatii,
• nieumiejętność wyrażania własnych uczuć,
• dosłowne odbieranie wszystkich komunikatów,
• słabą koordynację ruchową,
• problemy z kontynuowaniem rozmowy,
• nienaturalną mimikę twarzy,
• tiki nerwowe.

Innym częstym objawem zespołu Aspergera u dzieci jest fascynacja pewnymi wyszczególnionymi dziedzinami życia oraz zapałem do zbierania danych na konkretny temat. Przy tym na niskim poziomie jest zainteresowanie zabawami i sportami opartymi na współzawodnictwie.

Objawy zespołu Aspergera u dzieci poniżej 3 lat

Choć zespół Aspergera najczęściej diagnozowany jest u dzieci w wieku szkolnym, to pewne symptomy mogą być dostrzegalne już u małych dzieci i to jeszcze przed ukończeniem 3. roku życia. Takie objawy to m.in.:

• niereagowanie na własne imię,
• słabe gestykulowanie,
• słaba koordynacja ruchowa,
• problemy z utrzymaniem równowagi,
• szczególna niechęć do zmian.

Większość opiekunów nie dostrzega jednak takich zachowań i dopiero po udaniu się do szkoły i pierwszych interakcjach z rówieśnikami, zauważane są niepokojące objawy mogące wskazywać na zespół Aspergera.

Co odpowiada za zespół Aspergera?

Choć wciąż nie wskazano na jednoznaczne przyczyny zespołu Aspergera u dzieci, to specjaliści są obecnie w stanie wskazać kilka głównych przyczyn tej jednostki chorobowej. Coraz częściej mówi się o genetyce, w tym m.in. genie EN2 na chromosomie z numerem 7. Ważne jest jednak to, że według naukowców do zaburzenia tego może przyczyniać się w sumie od 4 do 30 genów. Dodatkowe potencjalne przyczyny zespołu Aspergera to również urazy okołoporodowe, toksoplazmoza oraz poważne infekcje w życiu płodowym.

W jaki sposób diagnozuje się zespół Aspergera u dzieci?

Diagnostyka zespołu Aspergera jest wieloetapowym procesem, przy czym część kroków może odbywać się również online, przede wszystkim w przypadku konsultacji psychologicznych z opiekunami dziecka.

Pierwszym krokiem prowadzącym do rozpoznania jest rozmowa psychologa z rodzicami, bez udziału dziecka. Wówczas opiekunowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami na temat jego zachowania i jeśli specjalista uzna, że stanowi to podstawę do dalszej diagnostyki, wówczas zaleci kolejne kroki.

Następnym etapem jest obserwowanie dziecka przez psychologa i w tym przypadku konieczny jest osobisty kontakt. Taka obserwacja odbywa się niejako przy okazji, np. w trakcie zabawy albo rozmowy. Dzięki temu specjalista ma szansę przyjrzeć się niuansom zachowania oraz dopasować je do kryteriów diagnostycznych zespołu Aspergera.

Ostatni etap to przekazanie diagnozy opiekunom i ten krok także może odbyć się dzięki konsultacji online. Platformą, dzięki której takie e-Wizyty są organizowane jest haloDoctor. Strona pozwala na umówienie konsultacji o porze odpowiadającej opiekunom, również o niestandardowych godzinach oraz w weekendy. Co ważne, jeśli zostanie potwierdzony zespół Aspergera, wówczas taka rozmowa jest podstawą do omówienia, czym w istocie jest to zaburzenie, a także do wyznaczenia kroków w terapii.

Jak przebiega terapia dziecka z zespołem Aspergera?

Zespół Aspergera jest zaburzeniem traktowanym jako łagodniejsza forma autyzmu, co wcale nie oznacza, że można zaniechać terapii. Wręcz przeciwnie, jest ona absolutnie niezbędna, aby dziecko lepiej radziło sobie w życiu codziennym i zostało wyposażone w narzędzia, które pozwolą mu wejść w dorosłość.

Bardzo ważnym elementem terapii w przypadku zespołu Aspergera jest trening komunikacji. To właśnie z komunikacją osoby z tym zaburzeniem mają znaczące problemy, dlatego praktykowanie umiejętności efektywnego porozumiewania się z innymi ma kolosalne znaczenie dla jakości terapii. Nad jakimi dokładnie elementami w tym przypadku się pracuje? Chodzi tu m.in. o nabycie zdolności do odbierania przekazów niewerbalnych, budowanie konwersacji oraz o tworzenie przejrzystych komunikatów.

Drugim ważnym elementem jest terapia poznawczo-behawioralna, która pozwala na rozwijanie empatii, lepsze rozumienie własnych emocji, a także unikanie impulsywnych zachowań. W tym przypadku specjalista zawsze skupia się jednak na bieżących potrzebach dziecka z zespołem Aspergera, a także dostosowuje metody do jego wieku.

Pomoc dla opiekunów dzieci z zespołem Aspergera

Podobnie jak w przypadku innych zaburzeń psychicznych, sama terapia dziecka z zespołem Aspergera nie jest wystarczająca. Wskazówki powinni otrzymać również opiekunowie oraz inne bliskie osoby pacjenta z tym zaburzeniem, przy czym takie konsultacje mogą być realizowane także online, np. poprzez stronę haloDoctor.pl.

Podczas takich rozmów dowiadują się oni, na czym dokładnie polega ta jednostka, jak komunikować się z osobą z zespołem Aspergera, a także jak radzić sobie z uciążliwymi symptomami. Jeśli zaburzenie to przyczyniło się również do stygmatyzacji czy obniżonej oceny opiekunów, konsultacje z psychologiem online także są doskonałym sposobem na omówienie tego typu problemów.

Leki przy zespole Aspergera

Choć na zespół Aspergera nie ma żadnego skutecznego lekarstwa, to może zostać wdrożona farmakoterapia, aby łagodzić pewne objawy tego zaburzenia. Najczęściej niezbędna jest ona wtedy, gdy dziecko przejawia zachowania lękowe, ma zaburzenia obsesyjno-kompulsywne lub ma fobie społeczne. Niestety takie leki mogą powodować szereg skutków ubocznych, od zwiększenia masy ciała, przez nadmierną senność, aż po nocne moczenie. Właśnie z takich powodów ważne jest, by specjalista rozważył, czy w danym przypadku preparaty te rzeczywiście są niezbędne.

Zespół Aspergera ma duży wpływ na życie dziecka z tym zaburzeniem, bowiem często doświadcza ono stygmatyzacji społecznej oraz problemów w życiu codziennym. Właśnie dlatego istotne znaczenie ma diagnostyka oraz wdrożenie odpowiedniej terapii, którą należy kontynuować, by odniosła ona naprawdę pozytywne efekty.