Główne wytyczne NRL w zakresie świadczeń telemedycznych

 

Porada telemedyczna jest obecnie traktowana na równi z osobistą wizytą pacjenta w gabinecie. Dodatkowo ze względu na pandemię COVID-19, Ministerstwo Zdrowia wraz z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz Rzecznikiem Praw Pacjentach zalecają tego typu konsultacje, przede wszystkim ze względu na kwestie bezpieczeństwa.

 

Z tego też powodu coraz większa liczba lekarzy rozważa możliwość świadczenia porad telemedycznych, część z nich zastanawia się jednak, jakie dokładnie zasady ich dotyczą. Dnia 24 lipca 2020 roku w życie weszła znowelizowana Uchwała Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej stanowiąca, w jaki sposób powinny być udzielane świadczenia telemedyczne.

 

Obowiązki lekarzy oraz ich odpowiedzialność

 

Ważną informacją dla lekarzy zainteresowanych świadczeniem teleporad jest to, że katalog obowiązków oraz praw pacjenta jest niezmienny względem porad osobistych. Oznacza to więc, że porada telemedyczna nie może być lekceważona ze względu na formę zdalną, bowiem zasady co do odpowiedzialności cywilnej, zawodowej oraz karnej medyków są identyczne, jak w przypadku innych świadczeń. Lekarz powinien dodatkowo w jak największym stopniu wykorzystać potencjał zdalnej porady oraz postępować zgodnie z bieżącą wiedzą medyczną.

 

Skutkuje to również tym, że medyk po udzieleniu takiej porady jest zobligowany do podsumowania e-Wizyty zgodnie z określonymi wymaganiami. W dokumentacji medycznej trzeba więc umieścić informacje takie jak:

 

• opisanie problemu zdrowotnego pacjenta wraz z rozpoznaniem, zaleceniami oraz dalszym postępowaniem, a także danymi dotyczącymi e-Recepty i e-ZLA oraz ewentualnymi skierowaniami na badania lub pogłębione konsultacje,
• podanie kodu głównego problemu zdrowotnego,
• zaznaczenie, że konsultacja odbywała się w zdalnej formie oraz jakim kanałem była świadczona pomoc (rozmowa telefoniczna, wideo lub czat itp.),
• dołączenie dokumentacji elektronicznej nadesłanej przez pacjenta (jeśli to możliwe).

 

Wyjątkiem, gdy medyk może wypełnić uproszczoną kartę teleporady, jest świadczenie pomocy poprzez witrynę gabinet.gov.pl na rzecz pacjentów w związku z pandemią COVID-19.

 

Porady telemedyczne od strony praktycznej

 

Istotnym czynnikiem związanym z udzielaniem porad telemedycznych jest zagwarantowanie poufności porady. W związku z tym lekarz korzystający z urządzeń do których mają dostęp inne osoby, zawsze powinien upewnić się, że korzysta on z własnego konta w systemie telemedycznym. Także w pomieszczeniu medyka z którego udziela on konsultacji nie powinny znajdować się inne osoby. Wyjątkiem są tutaj pracownicy medyczni zaangażowani w udzielanie świadczenia oraz postronni zaakceptowani przez pacjenta, np. tłumacz.

 

Lekarz zawsze powinien też sprawdzić czy pacjent, któremu udzielana jest porada jest tym właściwym. Przepisy nie regulują, jak dokładnie powinna odbywać się weryfikacja, może to być jednak poproszenie o numer PESEL, czy datę urodzenia. Lekarz ma również prawo do poproszenia pacjenta o okazanie dokumentu tożsamości, np. poprzez zbliżenie go do kamerki w komputerze, oczywiście jeśli konsultacja zapewnia transmisję obrazu.

 

Dodatkowym aspektem jest udzielanie porad przy użyciu niezwodnych urządzeń, a w razie podejrzenia działania złośliwego oprogramowania, wstrzymanie e-Konsultacji, aż do otrzymania niezbędnego wsparcia technicznego. Z tego też powodu porady medyczne nie powinny być realizowane przez aplikacje do tego nieprzeznaczone (np. komunikator Messenger), może to bowiem wiązać się z ryzykiem niezachowania poufności. Powinny być to tylko oprogramowania przygotowane stricte do świadczeń telemedycznych, m.in. program dla gabinetów lekarskich MedFile wraz ze zintegrowaną z nim platformą haloDoctor.pl. Tylko wtedy, zarówno pacjent, jak i lekarz mają pewność, że zostało zagwarantowane pełne bezpieczeństwo e-Wizyty.

 

Teleporady udzielane transgranicznie

 

Porada telemedyczna jest też okazją do uzyskania specjalistycznej pomocy przez osoby znajdujące się poza granicami Polski. W takiej sytuacji uznaje się, że lokalizacją udzielania świadczenia jest miejsce, w którym przebywa osoba wykonująca zawód medyczny. Wymogi są więc takie same, jak w przypadku konsultacji udzielanych w Polsce, co obejmuje m.in. sporządzanie dokumentacji medycznej w języku polskim.

 

Jakiekolwiek ewentualne ograniczenia jeśli chodzi o dostępność do transgranicznych teleporad mogą się pojawić, jednak w takich sytuacjach będą one wynikać z regulacji tychże państw i zazwyczaj dotyczy to krajów spoza Unii Europejskiej.

 

Jakie są główne wytyczne związane z wizytami telemedycznymi?

 

Uchwała Naczelnej Izby Lekarskiej z dnia 24 lipca 2020 roku daje też lekarzom kilka praktycznych wskazówek co do tego, według jakiego klucza każda e-Wizyta powinna się odbywać.

 

1. Przygotowanie sprzętu i odpowiedniego oprogramowania

By móc świadczyć porady telemedyczne, lekarz może posiadać zwykły telefon komórkowy lub komputer. Choć wcale nie muszą to być wyroby medyczne, to medyk troszcząc się o bezpieczeństwo i poufność konsultacji powinien zadbać o ochronę antywirusową takiego sprzętu oraz o jej bieżące aktualizowanie.

 

2. Upewnienie się, że rozmowa jest poufna

Podobnie jak ma to miejsce podczas zwykłej wizyty w gabinecie, lekarz powinien być do pełnej dyspozycji pacjenta i rozmawiać z nim w takich warunkach, aby konwersacja nie była słyszana przez niepowołane osoby postronne.

 

3. Sprawdzenie tożsamości pacjenta

Przed rozpoczęciem świadczenia porady telemdycznej zalecane jest poproszenie pacjenta o numer PESEL. W przypadku pierwszej e-Konsultacji trzeba uzyskać też inne dane niezbędne do założenia kartoteki, a także aktualny numer telefonu, by w razie problemów technicznych rozmowa mogła być kontynuowana.

 

Lekarz powinien też dowiedzieć się, w jakim aktualnie miejscu przebywa pacjent, by w przypadku zagrożenia życia wezwać pogotowie ratunkowe.

 

Na tym etapie – jeśli pomoc udzielana jest w ramach środków publicznych – trzeba potwierdzić dodatkowo prawo pacjenta do świadczeń. Można zrobić to także na podstawie jego numeru PESEL.

 

4. Przekazanie podstawowych informacji o świadczeniu telemedycznym

Pacjent musi zostać poinformowany, w jakim zakresie lekarz może mu pomóc oraz że ma prawo skorzystać także z osobistej porady. Dobrą praktyką jest też upewnienie się, że strony wzajemnie dobrze się słyszą.

 

5. Zadbanie o profesjonalne i odpowiedzialne podejście

Porada telemedyczna jest traktowana na równi co osobista wizyta w gabinecie, dlatego też musi być ona przeprowadzona rzetelnie i w sposób wyczerpujący. Pacjentowi przysługują bowiem wszystkie prawa pacjenta, zaś lekarz podlega zasadom odpowiedzialności zawodowej, cywilnej oraz karnej.

 

6. Bycie przygotowanym na nieoczekiwane sytuacje

Porada telemedyczna nie zawsze odbywa się według ściśle określonego klucza, można mieć bowiem do czynienia z pacjentem, który będzie wymagał natychmiastowej pomocy lekarskiej. W takiej sytuacji niezbędne będzie wezwanie pomocy, by zminimalizować ryzyko zagrożenia życia.

 

7. Przekazanie niezbędnych dokumentów

Katalog możliwości, które daje teleporada jest naprawdę szeroki, od wystawienia e-Recepty, przez skierowanie na badania, aż po e-Zwolnienie. Można przesłać je pacjentowi w formie elektronicznej, przy czym trzeba poinformować go, jak uzyska do nich dostęp. Sprawdza się je choćby dzięki Internetowemu Kontu Pacjenta (IKP), przy czym osoby korzystające z haloDoctor.pl nie muszą go zakładać.

 

8. Zweryfikowanie, czy porada została zrozumiana

Praktyką, o której lekarz nigdy nie powinien zapominać, jest dopytania pacjenta, czy ten zrozumiał zalecenia oraz czy ma jakiekolwiek dodatkowe pytania.

 

9.  Prowadzenie dokumentacji zgodnie z wytycznymi

Porada telemedyczna musi być udokumentowana tak samo jak wizyta gabinetowa. Niezbędne jest więc opisanie problemu zdrowotnego i rozpoznania, podanie kodu ICD-10, załączenie dokumentacji nadesłanej przed pacjenta (jeśli to możliwe) oraz zaznaczenie, w jaki sposób porada była udzielana.

 

10. Nieignorowanie problemów technicznych

W przypadku nieprawidłowego działania systemu lub podejrzenia działania złośliwego oprogramowania, nie można ignorować takich sytuacji i należy zaprzestać kontynuowania udzielania porady. Co jednak zrobić w takich sytuacjach? Trzeba oczywiście skorzystać ze wsparcia IT lub skonsultować się z dostawcą oprogramowania, by rozwiązać te problemy.

 

Lekarzy chcących udzielać konsultacji online w haloDoctor, serdecznie zachęcamy do zapoznania się ze szczegółowymi informacjami na temat naszej platformy telemedycznej oraz wszystkimi możliwościami, które ona daje.